MARTINI ZIEKENHUIS
OPDRACHT
Veranderingen in de maatschappij gaan snel en wellicht nog sneller in de zorg. Bouwen voor de zorg betekent zo ver mogelijk in de toekomst kijken, maar de aangehouden levensduur van een gebouw (40 jaar) is daarvoor veel te lang. De opdracht om een nieuw ziekenhuis te ontwerpen naast en verbonden met één van de twee bestaande gebouwen riep daarom veel vragen op over hoe een dergelijk gebouw bestand zou zijn tegen de invloeden van de tijd: duurzaam.
CONCEPT
UNCERTAINTY IS OUR CERTAINTY
Toch verandert niet alles. De fysieke behoeftes en mogelijkheden van mensen zijn al duizenden jaren ongewijzigd. En deze behoefte aan bv. daglicht, uitzicht, ruimte, veiligheid, oriëntatie, etc. zal de komende decennia niet gaan veranderen. Gebaseerd op deze gedachte hebben we de onzekerheid over de toekomst en de generieke menselijke behoeftes als enige zekerheid genomen. De thema’s flexibiliteit en healing environment zijn uitgediept en verrassend genoeg bleken ze goed verenigbaar.
Flexibiliteit
Het programma van eisen is op een aantal belangrijke, veelvoorkomende afdelingen, zoals een verpleegafdeling en polikliniek, functioneel getoetst. Uit dit onderzoek volgde de “ideale” afmetingen van een relatief smal bouwblok van 60 bij 16 m¹ met een oppervlak van bijna 1.000 m². Het bouwblok kreeg daarmee de prettige eigenschap dat deze functioneel volledig uitwisselbaar was, zowel in het ontwerp als naderhand in het gebruik. Bovendien laat het relatief veel daglicht toe, heeft het veel zicht naar buiten en bleek het (brand)veilige afmetingen te hebben.
Het zeer functionele basisschema van het gebouw is in zijn omgeving ingepast en presenteert zich als openbaar gebouw met een gekromde gevel aan de stad. De andere “slang” van het gebouw schakelt met zijn zigzag-vorm de omliggende bebouwingsrichtingen aan elkaar. Deze twee verschillende vormen geven alle buitenruimtes een eigen karakter en daardoor is oriëntatie in en om het gebouw relatief eenvoudig.
Met behulp van systeemwanden, afkoppelbare techniek en vaste inrichting zijn tot op kamerniveau allerlei veranderingen door te voeren zonder dat de ruimtes ernaast daar last van ondervinden. Zo zijn punten voor elektra, medische gassen en water verplaatsbaar evenals balies en kasten. De metalen systeemwanden bieden niet alleen een bijzondere indelingsflexibiliteit, maar ook nieuwe ontwerpmogelijkheden om een andere minder klinische sfeer in de ziekenhuisruimtes te maken.
IFD-Bouwen
Met veel onderzoek en productontwikkeling hebben we de IFD-uitgangspunten tot in detail weten door te voeren. Dat heeft geleid tot het toekennen van de IFD-demonstratiestatus door de ministeries van VROM en Economische Zaken.
De vier materialen van het exterieur, te weten stucwerk, staal glas en hout samen met de gebruikte kleuren maken het gebouw als gezondheidszorggebouw herkenbaar. De dozen in de glazen gevel en de dynamiek van de zonwering en kleppen geven aan dat het gebouw altijd in beweging zal zijn, net als de gezondheidszorg van de 21e eeuw. Niet alleen de architectuur speelt daarbij een belangrijke rol, maar ook het in samenwerking met interieurarchitect Bart Vos toepassen van het speciale kleurenpallet van kunstenaar Peter Struycken doen daar sterk in mee. Alles bij elkaar levert het een omgeving op die als “healing” beschouwd mag worden.
Interieur
Het interieur in het Martini ziekenhuis is geen decoratie. De ziel van het interieur zit vastgeklonken in de architectuur. Vanaf het begin van het project is er een nauwe samenwerking geweest met de opdrachtgever, architect Arnold Burger en interieurarchitect Bart Vos. Dit heeft geleid tot een helder en consequent resultaat. De bekende “lange gangen” zijn doorbroken door o.a. kleurgebruik. Hierdoor zijn diverse stemmingen/sferen ontstaan. Er is een aansluiting gevonden met het IFD-bouwsysteem. Dit is consequent doorgezet in de vaste inrichting. Het heeft geresulteerd in een industrieel ontwerp voor balie, pantry en kasten.
Architectuur
De vier materialen van het exterieur, pleisterwerk, staal, glas en hout in 5 kleuren uit het kleurenschema, maken het gebouw herkenbaar als een gezondheidszorggebouw. De dozen in de glazen gevel en de dynamiek van de zonwering en kleppen geven langs de Paterswoldse weg aan dat het gebouw altijd zal veranderen net zoals de gezondheidszorg van de 21e eeuw.
Materiaalgebruik
Door prefab te bouwen, voorbereid door exacte CAD-tekeningen is er beduidend minder bouwafval. Bouwproducten worden in ideale omstandigheden vervaardigd, waardoor er minder afval en uitval is en er een hoge productkwaliteit wordt behaald, die langer mee zal gaan.
IFD-bouwen zorgt daarnaast voor een afname in materiaalverbruik, met name in de gebruiksfase. Er wordt minder verbouwd en meer verplaatst.
Aanpasbaarheid
De levensduur van het gebouw wordt door zijn aanpasbaarheid verlengd. Het gebouw kan na het verstrijken van de afschrijvingstermijn (in de ziekenhuiswereld is deze 40 jaar) hergebruikt worden als kantoorgebouw dan wel als appartementencomplex met ca. 250 woningen. De structuur van het gebouw maakt het mogelijk om delen van het gebouw te verhuren aan derden indien het ziekenhuis minder ruimte nodig heeft om hun taken te vervullen.
Energie
Het nieuwe ziekenhuis is uitgelegd op een laagtemperatuur verwarmen en hoogtemperatuur koelen. Bovendien wordt de warmte die in de zomer vrijkomt bij het koelen benut om het ziekenhuis in de winter te verwarmen en de koude van de winter om het ziekenhuis in de zomer af te koelen. Dat levert een enorme energiebesparing op.
Het gebouw is met het stucwerk en houtskeletgevels zeer goed geïsoleerd. Bovendien werkt de tweede huidgevel als een warme deken in de winter.
LOCATIE: | GRONINGEN |
OPDRACHTGEVER: | MARTINI ZIEKENHUIS |
ONTWERP: | 2001-2004 |
REALISATIE: | AUGUSTUS 2007 |
OMVANG: | 60.000M2 NIEUWBOUW, 23.000M2 RENOVATIE, 560 BEDDEN, 17 OK’S, BRANDWONDENCENTRUM |
BOUWKOSTEN: | NIEUWBOUW € 98.800.000 EX. BTW (2007) |
PUBLICATIES