SUSTAINABILITY
Wat is duurzaam?
Duurzaam. Een actueel begrip met een positieve associatie. In de praktijk blijkt dat er echter veel verschillende interpretaties bestaan van begrippen als duurzaam bouwen, kosten bewust ontwerpen en energiezuinig bouwen.
De definitie voor ‘duurzame ontwikkeling’ van de VN-commissie Brundtland uit 1987 luidt: de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden, zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. SEED architecten geeft daaraan zijn eigen definitie. Dit heeft geleid tot tien aspecten die samen bepalen hoe duurzaam een gebouw is.
Tien aspecten bepalen duurzaamheid
De gezamenlijke score van de tien aspecten beïnvloedt de mate van duurzaamheid. Wanneer aan één van de tien begrippen niet of nauwelijks wordt voldaan, zal een gebouw niet duurzaam zijn en vroegtijdig worden gesloopt. In de praktijk betekent dat bijvoorbeeld: een zeer energiezuinig gebouw in een totaal onbereikbare omgeving zal niet duurzaam zijn. Ook een gebouw dat overal goed op scoort, maar als “lelijk” kan worden aangemerkt, zal geen lang leven beschoren zijn. Het ontwerpproces zal ons inziens een brede verkenning moeten zijn, de tien ‘ijkpunten’ maken duidelijk welke afwegingen gemaakt moeten worden. Er is een balans nodig in de duurzaamheidsaspecten.
Environment
De locatie is vaak een gegeven. De plek dient kwaliteiten te bieden die ten volle kunnen worden benut. Als er optimaal van een unieke plek kan worden geprofiteerd en er waarde aan kan worden toegevoegd, wordt zowel het betreffende gebouw als de omgeving er duurzamer van.
Accessibility
De bereikbaarheid van een gebouw is van groot belang voor het functioneren. In algemene zin heeft een goed bereikbaar gebouw een grotere waarde en is daarmee duurzamer. Een belangrijk punt dat het duurzame karakter behoorlijk verhoogt is een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer.
Lifetime
Door het realiseren van een zeer goed aanpasbaar gebouw, geschikt voor meerdere functies, wordt de levensduur van het gebouw initieel verlengd. Functiewisselingen binnen een gebouw kunnen denkbaar zijn, maar ook een herbestemming van het gebouw kan worden voorgesteld. De ‘lifetime’ van een gebouw kan sterk worden verlengd, als een gebouw optimaal aanpasbaar aan toekomstige verandering is.
Material use
In een ontwerp wordt gestreefd naar zoveel mogelijk duurzaam gebruik van materialen. Deze mogen dus weinig energie kosten in productie en vervoer. Ook moeten de materialen hergebruikt kunnen worden, mogen ze slechts weinig onderhoud vergen en/of bij de productie weinig of geen schade aan de omgeving aanbrengen.
Waste flows
Het goed omgaan met afval (met als eerste doel het ontstaan van afval te vermijden) is een onderdeel waarmee een gebruikersorganisatie bewust bezig kan zijn. Het is mogelijk om goederen-/afvaltransportlijnen in een ontwerp te integreren. Een stap hoger op de duurzaamheidladder is het mogelijk gebruik van eigen afval als brandstof voor toekomstige energieopwekking.
CO2-emissions
Alhoewel we bij er de bouw naar streven om de CO2-uitstoot zoveel mogelijk te beperken, moet de echte besparing komen uit de gebruiksfase van het gebouw.
Veel elementen van C)2-reductie kunnen in het gebouw worden opgenomen: optimale isolatie, koude- en warmteopslag in de bodem, terugwinning van energie, uitgekiende zonwering, daglichtafhankelijke verlichting, aanwezigheidsdetectie, etc. Dit kan een grote hoeveelheid CO2-uitstoot besparen.
Safety / Health
Een duurzaam gebouw is veilig en gezond. Dat spreekt bijna voor zich. Bij een ontwerp (zowel in hoofdlijnen als details) van een gebouw kan direct rekening worden gehouden met kinderen, ouderen, mensen die slecht ter been zijn en bijvoorbeeld mensen in een rolstoel.
Een gezond gebouw is een gebouw zonder ongezonde materialen, waar voldoende daglicht is, met op diverse plaatsen uitzicht, waar men contact heeft met buiten, met de natuur, waar gebruikte materialen niet onnodig leiden tot geluidsoverlast, etc.
User value
De gebruikswaarde van een concept staat voorop. Een ontwerp is opgebouwd met maatregelen om de gebruikswaarde van het gebouw zo hoog mogelijk te maken. Met aanpassingsmogelijkheden van een gebouw kan het naadloos aan blijven sluiten bij de ruimtebehoefte die de mensen kunnen hebben.
Energy flows
Een ontwerp is gericht op een duurzaam en energiezuinig gebouw. Een optimaal Gebouw Management Systeem waarborgt het daadwerkelijke monitoren, analyseren en beheren van de energiestromen. Hiermee wordt een ontwerp ook de echte werkelijkheid. Er zijn vele manieren om goed om te gaan met energie. Zoals energieopslag in de bodem van een gebouw, energiestromen delen met omliggende organisaties, gebruik van zonne- en windenergie, etc.
Beauty
Elk gebouw zou het predicaat ‘mooi’ moeten kunnen krijgen. En mooi wordt het, als het zich voegt op zijn plek, als het boeit en als het kan worden beleefd. Ook als er zorg aan de detaillering en het materiaalgebruik is besteed, als licht een gebouw op verschillende manieren kan tonen, als het gebouw betekenis heeft in zijn omgeving, en ga zo maar door. Maar dit is niet tijdloos. Tijd zal nieuwe definities van “mooi” kennen! Daarom heeft een gebouw karakter nodig om het te laten zijn wat wil zijn.
